Veruitwendiging
Veel mensen die last hebben van hun geest zijn gevoelig.
Dat betekent zeker niet dat ze altijd gevoelig zijn voor anderen: ze kunnen, net als “normale“ mensen zeer egoïstisch, dominant en manipulatief zijn.
Nee, onder het woord “gevoelig“ versta ik, in dit verband, het ontbreken van bepaalde “filters“ in de hersenen, waardoor personen met een geestesziekte een hoge sensitiviteit ontwikkelen, snel geraakt zijn, problemen hebben met de wereld om hen heen, zorgen hebben met zichzelf.
“Normale” mensen lijken soms van gewapend beton: ze gaan maar door met leven, terwijl de geesteszieken moeite hebben met de meeste zaken. Opstaan, douchen, werken, liefhebben, de trein nemen, kinderen opvoeden, een maaltijd klaarmaken, praten, zwijgen, opgewekt zijn, geluk voelen, koffie zetten.
Deze dingen gaan bij personen met geestelijke aandoeningen vaak moeizaam. Dat komt door hun gevoeligheid. De wereld buiten hen en in hen wordt niet op de juiste manier “gefilterd”. Voor “normale” mensen draait de wereld linksom en zij voelen deze beweging niet. Voor geesteszieken draait de wereld rechtsom en zij hebben last van de draaibeweging.Ik zou hier een boek over kunnen schrijven en misschien doe ik dat ook nog een keer, maar nu laat ik het, wat de “filters” betreft, bij deze alinea.
Veruitwendiging. Het is een mooi woord en is, in zoverre ik weet, voor het eerst heel lang geleden door Duitse kunstenaars gebruikt.
Veel belangrijke kunstenaars proberen hun innerlijk te veruitwendigen, vorm te geven, te stileren tot ontroering. En met deze gestileerde ontroering trachten zij rauwe ontroering van kunstliefhebbers op te wekken. Maar dit is niet voldoende. Kunstenaars verlangen naar meer; Zij willen worden beloond voor hun prestaties. Want beloning geeft doorzettingsvermogen, kracht, ambitie en versterkt het ego.
Eigenlijk willen alle mensen worden beloond voor wat zij doen. En daar is niets verkeerds aan.
Wanneer geesteszieken hun binnenwereld bijvoorbeeld op een podium veruitwendigen kunnen er prachtige dingen gebeuren: de waarnemer ervaart dat er enorme gevechten plaatsvinden tussen schaamte en moed, genezing en ziekte: de toeschouwer “ziet” de zwakke “filters” van hen die zich willen veruitwendigen. En plotseling beginnen de zwakke “filters” weg te vallen bij de artiesten: de mensen op het toneel worden sterker, zij krijgen plezier in wat ze doen. Maar hun gevoeligheid blijft op een opmerkelijke wijze aanwezig en wekt ontroering op bij het publiek. Rauwe ontroering. Of de mensen in de zaal moeten lachen: de verkramping in het hoofd van de geesteszieke op het podium wordt minder en minder en wat er uiteindelijk overblijft is echte expressie en misschien zelfs kunstenaarschap.
En dat is precies wat er gebeurde op die zonnige middag in Den Bosch: ik miste de zon die buiten scheen niet, maar was verbluft door de expressie die over het podium waaide. De zon was tussen het publiek door naar binnen gekomen en scheen nu op de gezichten en lichamen van de personen op het toneel. Je zag de barsten in hun leven, je kon zien dat ze verschrikkelijk hadden geleden, want het licht van de zon was erg sterk. En toch was daar die volmaakte expressie die gelukkig werd beloond door applaus uit de zaal.
Achteraf voelden velen die hadden opgetreden dat ze “leeg waren gelopen op een gunstige manier”. Ze hadden iets moois neergezet en die schoonheid was beloond. En dat had hen moed gegeven,, doorzettingsvermogen, kracht, misschien ambitie en zeker een ego.
Expressie op toneel en het daarvoor worden beloond (als er kwaliteit wordt getoond en kwaliteit = is de moed om het toneel te betreden en te beginnen aan veruitwendiging) zou tot het elementaire recht van geesteszieken moeten behoren, tot het verwenpakket van Joke Zwanikken die naast mij in de zaal zat en zich kostelijk amuseerde.
Zij die het podium betreden, beginnen aan een avontuur dat nooit slecht af kan lopen. Niemand hoeft zich te schamen of plaatsvervangende schaamte te voelen, want wat er plaatsvindt is wezenlijke expressie en deze expressie gaat, volgens mij, samen met een zekere onoverwinnelijkheid. Ik zou hier een boek over kunnen schrijven, maar ik moet het helaas bij deze alinea laten. Dames en heren op het podium en in de zaal, ik dank u. Ik heb een perfecte middag gehad!
Rogi Wieg
Overleden 15-07-2015
top
|
